10 zł, Zbigniew Herbert, rok 2008

Powiększ

Kod produktu: PAR_1083

Ocena

Napisz opinię

Cena:61,00 zł

Opis produktu

Rewers monety: Stylizowany wizerunek rzeźby Nike z Samotraki na tle zarysu pochylonej sylwetki Zbigniewa Herberta z podwójnym zarysem głowy. Z prawej strony półkolem napis: NIKE KTÓRA SIĘ WAHA.

Awers monety: Z prawej strony wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Z lewej strony wizerunek półpostaci Zbigniewa Herberta. W otoku napis: ZBIGNIEW HERBERT 1924-1998 RZECZPOSPOLITA POLSKA oraz oznaczenie roku emisji: 2008. U dołu w środku pionowo napis: 10 ZŁ. Pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.

Projektant monety: Dominika Karpińska-Kopiec

Zbigniew Herbert urodził się 29 października 1924 we Lwowie. Z wykształcenia był ekonomistą, prawnikiem i filozofem. Jako poeta zadebiutował w 1950 roku na łamach „Dziś i jutro”. Opublikowano wówczas trzy jego wiersze: „Złoty środek”, „Napis” i „Pożegnanie września”. Herbert nawiązał także współpracę z „Tygodnikiem Powszechnym”, w którym pisał felietony do działu „Bez ogródek”. Wydawał również w „Przeglądzie Powszechnym” oraz w „Twórczości”. W 1963 roku zajął się współredagowaniem „Poezji”. Współpraca ta trwała do 1968 roku, w tym czasie Herbert odbył liczne podróże zagraniczne do Anglii, Włoch, Niemiec, Francji i Grecji. Na początku lat 70-tych wykładał przez rok na Uniwersytecie Los Angeles. Bez wątpienia lata 70-te, to okres, w którym Herbert stał się sławny. Zaangażował się też w działalność polityczną. W grudniu 1974 roku podpisał tzw. „List 15” żądający udostępnienia Polakom zamieszkałym w ZSRR kontaktu z polską kulturą. Rok później podpisał „Memoriał 59” – pierwsze w PRL masowe wystąpienie intelektualistów w sprawie zmian politycznych i ustrojowych. Pod koniec lat siedemdziesiątych Herbert wyjechał do Europy Zachodniej, przebywając w Austrii, RFN i we Włoszech. W 1992 roku powrócił do Warszawy, tym razem już na stałe.

Przed wojną rozpoczął naukę w gimnazjum, które ukończył maturą zdaną już czasie wojny, w 1943 roku. Ponadto w trakcie wojny imał się przeróżnych zajęć, był choćby karmicielem wszy w Instytucie Behringa, a także członkiem Armii Krajowej. Po maturze studiował filologię polską na tajnym Uniwersytecie Jana Kazimierza. Potem wyjechał do Krakowa, gdzie studiował ekonomię. W Krakowie rozpoczął tez studia prawnicze, które, wraz z filozofią, kontynuował następnie u profesora Henryka Elzenberga na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W tym czasie redagował również „Przegląd kupiecki”, pracując jednocześnie w Banku Polskim. Po uzyskaniu tytułu magistra w 1950 roku rozpoczął współpracę ze „Słowem Powszechnym”. Wówczas przeniósł się do stolicy, gdzie studiował filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. W tamtym okresie dał się poznać jako człowiek niezłomny moralnie; nie mogąc publikować, znowu imał się różnych zajęć, np., był wówczas ekspedientem w sklepie.

W swojej twórczości, a raczej poprzez nią, Herbert walczył o człowieka, który jako podmiot stanowił dla niego wartość nadrzędną. Walka o wartość jednostki skazana była jednak na porażkę w starciu z konformizmem masy. Człowiek w poezji Herberta jest niewielkim pionkiem w wielkiej grze historii, wobec której winien przeciwstawiać moralność. Jego poezja jest do cna hermeneutyczna, w tym sensie, że jego opis świata i sens jego przesłania są ściśle powiązane z losem samego poety. Los skojarzył bowiem Herberta z czasem niezwykłym, z okresem wielkich wyzwań moralnych i etycznych. Poezja Herberta opisywała świat pozaliteracki, opierając się na fundamentach kultury europejskiej. Herbert nawiązywał do mitologii, historii starożytnej oraz klasycznych wzorców moralnych. Jednak nie były to fajerwerki, popisy intelektualne mające świadczyć o erudycji autora. Historyczne symbole przez niego wykorzystywane odnosiły się do współczesności, którą w ten sposób uaktualniały, wskazywały na uniwersalia ludzkiego bycia w świecie. Można powiedzieć, że Herbert szukał w historii oparcia; w tym samym czasie jego poezja była przecież pełna nieufności wobec świata, ukazywała dychotomię ludzkiego życia zawieszonego pomiędzy historią i tradycją, z której winien on czerpać. Przesłanie to stało się szczególnie wyraźnie w konstrukcji Pana Cogito z 1974 roku. W życiu Herbert toczył walkę, która była walka moralisty ze światem. Jego poezja stanowiła swego rodzaju opis, także immanentny, tejże walki. Postawa Herberta stała się zaś wzorem dla innych, dla pokolenia. „Pan Cogito” został swoistym hymnem tworzącej się opozycji. W walce Herbert nie wymagał heroizmu, ale zachowania postawy wyprostowanej, to znaczy do zachowania moralnego kręgosłupa. Cnota była bowiem, według poety, wartością samą w sobie.

Zbigniew Herbert zmarł w Warszawie, 28 lipca 1998 roku. Został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego, ale jego żona nie przyjęła odznaczenia. Uchwałą Sejmu ustanowiono rok 2008 Rokiem Zbigniewa Herberta.