20 zł, Podkowiec mały - zwierzęta świata

Powiększ

Kod produktu: PAR_1177

Ocena

Napisz opinię

Cena:121,00 zł

Opis produktu

Awers: wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Po bokach łap orła stylizowane wizerunki flagi państwowej Rzeczypospolitej Polskiej.

Rewers: centralnie stylizowany wizerunek podkowca małego w locie. Nad nim i z jego lewej strony stylizowane wizerunki dwóch lecących w oddali nietoperzy. U góry i po prawej stronie, na tle fragmentu drewnianej szopy, sylwetki zawieszonych nietoperzy. Poniżej wizerunki pagórków oraz drewnianego zabudowania.

Nietoperze przeszły długą drogę w kulturze i ludzkiej świadomości: od wysłanników diabła oraz wampirów, przez symbole i zwiastuny szczęścia, aż po mrocznego i tajemniczego obrońcę ludzkości w postaci Batmana. Bez przesady można stwierdzić, że towarzyszą człowiekowi od zawsze. Zarówno w jego kulturze czy wierzeniach, jak i w sensie fizycznego sąsiedztwa.
Jedne z najstarszych reprezentacji tych zwierząt odnajdujemy w jaskiniach zamieszkiwanych niegdyś przez ludzi pierwotnych. Być może to właśnie w tych rycinach należy dopatrywać się źródeł niechlubnej sławy tych latających ssaków, bowiem były one wówczas przedstawiane głównie jako zwierzęta straszne i tajemnicze.

W starożytności zaś, wizerunek tego ssaka poświęcony był Prozerpinie, bogini urodzaju, ale zarazem małżonce Plutona, władcy podziemi. Z kolei Słowianie utożsamiali nietoperze z zarazą i diabłami do tego stopnia, że nazywali je pieskami diabłów. W polskiej kulturze nietoperze nie miały tak wielkiego znaczenia jak np. u Majów, a głównie posądza się je o wplątywanie się we włosy, wysysanie krwi, porywanie dzieci, itp. Aleksander Bruckner w Słowniku etymologicznym języka polskiego pisze: "Nie ma u Słowian drugiej nazwy złożonej, coby na tyle zniekształceń się naraziła." Oto kilka z kilkudziesięciu nazw do niedawna powszechnie używanych przez Polaków: Niedopierz, Niedopyrz, Gacek, Gacopyrz, Latonka, Mętoperz, Latoperz i inne.

Nietoperze występują głównie w dawnych kulturach. Sztuka Mezopotamii przedstawia stworzenie zwane IMDUGUD - ptak z głową ssaka. Sumerowie nosili talizmany z jego podobizną chroniący ich od nieszczęścia. Podobnie postrzegają je Chińczycy, według których nietoperze przynoszą szczęście. Popularnym w Chinach talizmanem, zwanym WU-FU, jest mały krążek, na którym drzewo, będące symbolem życia, otoczone jest przez pięć nietoperzy. Talizman ten ma zapewnić osiągnięcie pięciu rodzajów szczęścia: długowieczności, bogactwa, zdrowia, czynienia dobra oraz przeżycia wszystkiego, co los przeznaczy. Największą rolę w społecznych wierzeniach i kulturze nietoperze odegrały w Ameryce Środkowej, bowiem Bogiem Majów był ZOTZ, czyli nietoperz właśnie. Stolica ich państwa zwała się TZINACANTLAN, co oznacza „miejsce nietoperzy”. Boga ZOTZ wyobrażano sobie jako człowieka ze skrzydłami nietoperza u ramion.

W perspektywie postrzegania nietoperzy, współczesna kultura stanowi połączenie i transformację dawnych wierzeń. Obecnie nietoperze kojarzą się nam przede wszystkim z komiksową postacią Batmana oraz z wampirami, których to mitologia przeżywa obecnie renesans. W obydwu przypadkach nietoperz pozostał niejako stworzeniem mrocznym, złowrogim i tajemniczym, choć w przypadku Batmana ma on oczywiście jak najlepsze intencje. Postać Batmana bodaj najlepiej oddaje paradoks rzeczywistości. Nietoperze są zwierzętami bardzo pożytecznymi odżywiają się owadami, w tym znienawidzonymi przez ludzi komarami, co stanowi swoistą metaforę losu Batmana, który walczy ze złem i niesprawiedliwością. Z drugiej strony jednak wciąż budzą lęk i odrazę. Pół żartem, pół serio można powiedzieć, że Batmanowi udało się ten lek w pewnym stopniu przezwyciężyć. Natomiast nietoperze, mimo tego że znajdują się pod ochroną, wciąż muszą walczyć o akceptację. Akceptacja wynika nie tyle z naszej (ludzkiej) dobrej woli, ile z obowiązku, ponieważ postęp cywilizacji sprawia, że ludzie wkraczając na naturalne tereny siedliskowe nietoperzy, zmieniają te tereny pod swoje domy, sklepy i osiedla. W związku z tym historia, w pewnym sensie, zatacza koło. Być może znów, niczym jaskiniowcy, będziemy musieli dzielić swoje jaskinie z nietoperzami. To z kolei nie musi być wcale czymś złym. Musimy jednak chcieć poznać i zrozumieć nietoperze, a wtedy nasza koegzystencja będzie z pożytkiem dla obydwu stron. Zwłaszcza, że teoria, wedle której nietoperz jest wampirem wysysającym ludzką krew, odeszła lub odchodzi na szczęście do lamusa, przynajmniej na polu naukowym. Natomiast teoria, a raczej wiara w to, że nietoperz jest zwiastunem szczęścia, bogactwa, słowem czegoś dobrego, nie została podważona. Ponadto, wiara ta nie przyniosła nikomu krzywdy ani szkody.

Dlatego też przedstawiamy Państwu najnowszą monety z wizerunkiem podkowca małego, przekonani, że przyniesą ona Państwu wyłącznie szczęście i dobrobyt.

Źródła:

A. Krzanowski, Nietoperze, Wiedza Powszechna 1980
B.W. Wołoszyn Jaki to nietoperz? Centrum Informacji Chiropterologicznej ISEZ PAN, Kraków, 1991
Narodowy Bank Polski